دشواری های خلیج فارس با اسیدی شدن و افزایش دما ، پیش بینی مرگ مرجان ها تا سرانجام قرن حاضر - وبلاگ یاهو

به گزارش وبلاگ یاهو، مطالعات محققان پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی نشان می دهد خلیج فارس با چالش اسیدی شدن و افزایش دما روبرو است، به گونه ای که بر اساس برآوردها مرجان های خلیج فارس که بسیار نسبت به گرمای آب حساس هستند، نمی توانند خود را به سرعت با شرایط دمای آب سازگار نمایند و احتمالا تا سرانجام قرن حاضر دیگر شاهد حیات مرجان های این حوزه نباشیم؛ ضمن آنکه در هر دهه این حوضه با افزایش 3 دهم درجه ای هوا روبرو است.

دکتر ابوالفضل صالح، مدیر برنامه کلان پایش اقیانوس شناسی خلیج فارس و دریای عمان پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی، به بیان جزئیات اجرای این طرح کلان اشاره نمود و اضافه نمود: در سال 1397 که از سوی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی کاوشگر تحقیقاتی خلیج فارس به بهره برداری رسید، برنامه کلانی را تدوین کردیم که بر اساس آن خود را موظف کردیم به صورت سالیانه و بلند مدت در حوزه آب های فراساحلی خلیج فارس، تنگه هرمز و دریای عمان پایش اقیانوس شناسی و دریایی را انجام دهیم.

وی ادامه داد: به همین منظور بر اساس نیازمندی های گروه های علمی، شبکه نمونه برداری خاصی طراحی شد و پس از آنکه این شبکه نمونه برداری نهایی شد، برنامه پایش از عمق 10 متری افرایند رود تا بخش های عمیق خلیج فارس، تنگه هرمز و دریای عمان و تا بندر چابهار در عمق بیشینه حدود 1200 متر را اجرایی کردیم.

صالح با بیان اینکه تا به امروز 6 گشت دریایی در فصول مختلف در این منطقه صورت گرفته است، خاطر نشان کرد: در این گشت ها اقدام به برداشت هایی برای مطالعات فیزیک دریا، شیمی دریا، زیست شناسی دریا، زمین شناسی دریا، اقیانوس شناسی ماهواره ای و مهندسی دریا انجام شد و در این مطالعات، 20 عضو هیات علمی در بخش های مختلف همکاری داشتند.

مدیر برنامه کلان پایش اقیانوس شناسی خلیج فارس و دریای عمان پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی، خاطر نشان کرد: با جمع آوری داده های به دست آمده از این مطالعات، در آستانه ایجاد بانک داده های دریایی در کشور هستیم و با ادامه آن می توانیم شناخت کاملی از آب های ساحلی و دور از ساحل در همه ابعاد داشته باشیم.

خلیج فارس درحال اسیدی شدن

صالح به بیان کاربردهای داده های دریایی به دست آمده اشاره نمود و یادآور شد: این داده ها در حوزه های مدیریتی بسیار کاربردی است، به گونه ای که در حوزه تغییر اقلیم شاهد فرایندهای تغییرات هستیم.

وی افزود: به عنوان مثال بر اساس این داده ها می توان میزان اکسیژن در خلیج فارس را رصد کرد. یکی از معضلات امروز محیط های دریایی کاهش و فقر اکسیژن است.

این محقق، اسیدی شدن محیط های دریایی را از دیگر چالش های حوضه آبریز خلیج فارس دانست و یادآور شد: این امر بر اثر انتشار گازهای گلخانه ای و افزایش دی اکسید کربن در محیط های دریایی ایجاد می گردد. قبل از صنعتی جوامع به این سو محیط های دریایی در حال اسیدی شدن هستند که دلیل آن جذب دی اکسید کربن اتمسفر است و این امر طبعاتی را برای ارگانیسم های محیط های دریایی در پی داشته و دارد.

عضو هیات علمی پژوهشگاه اقیانوس شناسی اضافه نمود: پدیده اسیدی شدن در خلیج فارس از سال 2012 در قالب اجرای برنامه های پایش ساحلی و دور از ساحل مورد مطالعات نهاده شد و نتایجی نیز به دست آمده است و پیش بینی هایی هم برای آینده داریم و می توانیم اعلام کنیم که اسیدی شدن این حوضه آبریز چه اثراتی به ویژه بر روی مرجان های دریایی که نسبت به اسیدی شدن آب ها حساس هستند، دارد.

به گفته وی، به زودی داده های این مطالعات منتشر خواهد شد.

کدورت آب ارمغان سیلاب ها برای خلیج فارس

صالح، تاثیر سیلاب ها بر محیط دریا را از دیگر زمینه های مطالعاتی در این طرح کلان نام برد و گفت: ما در مطالعاتمان، تاثیر سیلاب در ویژگی های آب تا 50 کیلومتر دورتر از ساحل را ثبت کردیم. این تاثیرات در وهله اول شوری آب را کاهش می دهد و این تاثیرات را نیز تا 50 کیلومتر دورتر از ساحل شاهد بودیم.

وی افزایش کدورت آب را از دیگر عوارض ناشی از بروز سیلاب ها دانست و گفت: این امر می تواند گونه های حساس به کدورت آب را تحت تاثیر قرار دهد، نمونه این گونه ها، مرجان ها هستند که نسبت به کدورت آب بسیار حساس هستند و بر اثر آن از بین می فرایند، ضمن آنکه امکان افزایش مواد مغذی نیز وجود دارد.

صالح، تغییر در ترکیبات شیمیایی آب را از دیگر عوارض سیلاب ها بر محیط آبی ذکر کرد و یادآور شد: این پدیده ها می توانند اثراتی را بر روی اکوسیستم برجای بگذارند که نیازمند مطالعات است تا اثرات مثبت و منفی آن معین گردد و رصد این عوامل بر عهده این پژوهشگاه است.

شرایط مرجان های خلیج فارس

مدیر طرح کلان ملی پایش اقیانوس شناسی خلیج فارس و دریای عمان، رشد مرجان های دریایی را در نواحی کم عمق خلیج فارس دانست و گفت: از آنجایی که با استفاده از کشتی اقیانوس شناسی در اعماق کم نمی توانیم مطالعه ای انجام دهیم، در برنامه پایش ساحلی این پژوهشگاه، به این امر پرداخته شده است.

وی ادامه داد: به طور کلی مرجان ها در خلیج فارس علاوه بر آنکه از سوی انسان ها مانند تخریب زیستگاه های مرجان ها، ساخت و سازها و صید بی رویه در صخره های مرجانی و یا لنگر انداختن از سوی لنج ها مورد تهدید قرار دارند، از سوی دو پدیده جهانی گرمایش جهانی و اسیدی شدن آب ها در معرض تهدید هستند.

صالح با تاکید بر اینکه پدیده گرم شدن آب در خلیج فارس به وسیله داده های ماهواره ای دمای سطحی آب دریا به وضوح قابل مشاهده است، خاطر نشان کرد: بر اساس برآوردهای ما میزان PH آب خلیج فارس در سایت مرجانی مانند جزیره هنگام 8.18 صدم بوده است که در حال حاضر این میزان به 8.6 رسیده و پیش بینی می گردد که تا انتهای قرن حاضر اگر همین مکانیزم انتشار گازهای گلخانه ای ادامه یابد، این میزان به 7.70 می رسد و این میزان کاهش حدود 25 درصد رشد مرجان ها را کاهش می دهد (در حالت معمولی PH آب 7 است یا در واقع خنثی است، ولی اگر این میزان از 7 بیشتر گردد، آب قلیایی و پایین تر از عدد 7 آب اسیدی می گردد).

وی، تغییر اقلیم و گرمایش را از عوامل موثر در سفیدشدگی مرجان ها دانست و گفت: این پدیده به ویژه در منطقه غرب خلیج فارس به عنوان جدی ترین خطر برای مرجان های خلیج فارس به شمار می رود. در تابستان های داغ به ویژه زمانی که گرمای تابستان به عنوان ناهنجاری ها ظاهر می گردد و در چند دهه اخیر نیز به وفور شاهد آن بودیم، باعث می گردد که در صورت ادامه دار بودن گرما، ابتدا مرجان ها سفید شوند و در صورت ادامه دار بودن گرما، مرجان ها دچار مرگ و میر شوند.

صالح تاکید نمود: با این فرایند به ویژه در نیمه غربی خلیج فارس، تا انتها قرن حاضر مرجانی را نمی توانیم به این شکل امروز ببینیم.

به گفته وی، به صخره های مرجانی علاوه بر عوامل جهانی، فشارها و استرس های منطقه ای نیز به وسیله تخریب های فیزیکی تحمیل می گردد.

فرایند گرم شدن خلیج فارس

این محقق حوزه اقیانوس شناسی با اشاره به مطالعات صورت گرفته در زمینه فرایند گرمایش خلیج فارس، گفت: داده های ماهواره ای سازمان اقیانوسی و جوی آمریکا نشان می دهد به ویژه در بخش های غربی خلیج فارس میزان افزایش گرما در خلیج فارس به میزان 3 دهم درجه در هر دهه است و در بخش شرقی این فرایند ملایم تر است.

وی افزود: ولی در هر دو شرایط، فرایند گرمایش در این منطقه به گونه ای است که تا انتها قرن حاضر فرایند گرمایش این حوضه از آستانه تحمل فعلی مرجان ها خارج می گردد و با این فرایند بعید است که مرجان های خلیج فارس به سرعت بتوانند خود را با این شرایط دمای بالا سازگار نمایند و به احتمال زیاد دیگر نمی توانیم مرجان ها را به صورت فعلی تا انتها این قرن حاضر مشاهده کنیم.