چقدر می توان به وعده های مالی پوتین و روسیه اعتماد کرد؟ - وبلاگ یاهو

به گزارش وبلاگ یاهو، اعتماد نوشت: سفر ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه را به تهران می توان سفری اثرگذار دانست. این نوع ارتباطات به حذف بسیاری از موانع و مسائل یاری می نماید و طبیعتا توجه ها را به سمت همکاری های بیشتر پیش می برد، ولی اگر فکر کنیم که این نوع تعامل های دیپلماتیک می تواند مستقیما تاثیری روی تعاملات مالی دو کشور داشته باشد، به نظر می رسد که بحث درستی نیست

واقعیت این است که در سال های گذشته هم علاقه مندی به توسعه همکاری بین ایران و روسیه وجود داشت. هر دو طرف پیوسته در سطوح سیاسی از ضرورت توسعه همکاری سخن می گفتند، اما عملا در این سال ها جهش قابل توجهی در روابط اقتصادی دو کشور صورت نگرفت.

این مساله دلایل مختلفی دارد که به هر حال بخشی از آن به ظرفیت ها و امکاناتی برمی گردد که دو کشور برای عرضه به یکدیگر دارند و بخشی به ساختار اقتصادی در دو کشور برمی گردد که برای همکاری با یکدیگر آمادگی و شناخت لازم را ندارند

علاوه بر این، شرایط بین المللی و منطقه ای اهداف دو کشور را بیشتر به سمت اهداف سیاسی سوق می دهد و دو کشور صرفا رابطه خوب سیاسی را در خیلی از موارد کافی می دانستند. رابطه سیاسی در طول سالیان دراز در بسیاری موارد برای دو کشور کفایت می کرد.

الان شرایط تاحدی تغییر نموده است. روسیه در شرایط خاص سیاسی و اقتصادی قرار گرفته است و روس ها با تحریم های جدی روبرو شده اند و طبیعتا امکان کار کردن با همه کشور ها برای آن ها وجود ندارد. بسیاری از کالا ها و بسیاری از همکاری های اقتصادی که روس ها با کشور های اروپایی و دیگر نقاط دنیا داشتند، الان متوقف شده است و مسکو طبیعتا دنبال بازار های اقتصادی و همکاران نو هستند.

شرایط مقداری تغییر نموده و علاقه مندی ها و ضرورت های همکاری بین دو کشور تغییر نموده است. با این حال تاثیر این تحولات هم بر مناسبات تجاری و اقتصادی ایران و روسیه حد و مرز و محدودیت هایی دارد. صرف اینکه روسیه حق انتخاب های محدودتری پیدا نموده است، باعث نمی گردد که جهش قابل توجهی در روابط اقتصادی ایران و روسیه ایجاد گردد.

ظرفیت ها و امکاناتی که دو طرف می توانند به یکدیگر عرضه نمایند، خیلی گسترده نیست. به علاوه در حوزه اقتصادی شرایط تبادلات اقتصادی بین دو کشور به رغم تمام اقداماتی که اجرا شده، هنوز با موانعی روبرو است. هنوز ریل گذاری هایی که در روابط دو کشور اجرا شده اند، چندان روان نیست.

نگرانی این است که موج اولیه و انگیزه هایی که در شرایط خاص کنونی در روابط اقتصادی دو کشور ایجاد شده است و پروژه ها و تفاهمنامه هایی که اعلام می گردد، چند ماه دیگر با تغییر شرایط سیاسی و بین المللی دچار تغییر گردد و بسیاری از طرح هایی که برای همکاری وجود دارد به دلایل مختلف کنار گذاشته گردد یا به فراموشی سپرده گردد. الان بحث در خصوص سرمایه گذاری روسیه در صنعت گاز ایران می گردد، اما این ها تا زمانی که به مرحله عملیاتی برسد، فاصله زیادی وجود دارد. همان گونه که در ابتدا اشاره کردم، چون دو کشور احتیاجی که به یکدیگر دارند، بیشتر به وسیله سیاسی تامین می گردد، به لحاظ اقتصادی خیلی ظرفیت و امکان وجود نداشت که دو کشور بخواهند در این زمینه هم روابط خودشان را توسعه دهند.

طبیعتا با توجه به شرایط کنونی، شرایط برای روسیه تغییر نموده و روسیه آن حق انتخاب های گذشته را ندارد. ولی آن چیزی که شاید در ایران وجود دارد، این است که ما خیلی طرح های اقتصادی و کوشش های مان برای همکاری اقتصادی با کشور های دیگر از احتیاجهای مان سرچشمه نمی گیرد، بلکه تابع اهداف سیاسی است یا با شرایط سیاسی جاری مخلوط می گردد که بالطبع وقتی شرایط سیاسی تغییر کند، کنار گذاشته شوند. گاهی ممکن است انگیزه ها و اهداف سیاسی با ظرفیت های اقتصادی تطابق نداشته باشد؛ یعنی میل و اراده به توسعه همکاری وجود دارد، اما توانمندی و ظرفیت وجود ندارد.

طبیعتا ما الان شاهد افزایش علاقه مندی روس ها برای همکاری با ایران هستیم، اما نخست نمی توان فرض کرد که این علاقه مندی دایمی است و دوم اینکه آیا این علاقه مندی به یک امر واقعی و عملی تبدیل می گردد یا نه. به صرف علاقه مندی یا ابراز احتیاج، نمی توانیم تصور کنیم که علاقه به یک همکاری اقتصادی گسترده تبدیل گردد.

نکته ای که باید بیشتر روی آن تاکید گردد، این است که همکاری های اقتصادی بین المللی منطق خاص خودش را دارد و منطق اقتصادی نخست از احتیاج ها و بعد از آن از هم تکمیلی اقتصاد ها نشات می گیرد، یعنی اینکه اقتصاد های دو طرف تا چه میزان می توانند طرف مقابل را به لحاظ احتیاج هایی که دارد، قانع کردن کند. به همین علت مناسبات اقتصادی منطق خود را دارد و صرفا نمی توان با تغییرات سیاسی یا تغییر در اهداف و انگیزه های سیاسی کشور ها تصور کنیم که تحول قابل توجهی رخ می دهد. در گذشته هم دوره هایی بوده است که این امکان و ظرفیت برای توسعه همکاری بین ایران و روسیه ایجاد شده، اما به نتیجه ای نرسیده است.